Göz Tansiyonu Ölçümünde Glokoma Lens Teknolojisi
Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nde geliştirilen biyosensör teknolojisinin pazara transferi için kurulan GlakoLens, teknolojiyi kontak lens ile bütünleştiren tasarımıyla açık-açılı glokomun en büyük sebebi olan göz içi tansiyonunun seyri ve kontrolünü sağlamak için üretildi.
Boğaziçi Üniversitesinden yapılan açıklamaya göre, dünyada yaklaşık 70 milyon kişi, önlenebilir kalıcı görme kaybının en sık rastlanan ikinci nedeni olan glokom hastası. Bunların yarıya yakını ise glokom hastası olduğundan haberdar değil. Yaşlı nüfusun hızla artması nedeniyle glokomun görülme sıklığının 2040’ta 110 milyona çıkması bekleniyor.
Diyabet hastaları, oküler ve sistemik hipertansiyonlu ve 40 yaş üstü kişiler yüksek risk grubunda bulunurken, glokoma yakalanmada genetik faktörler de rol oynuyor.
Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Günhan Dündar ve Prof. Dr. Arda Deniz Yalçınkaya ile Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Enstitüsü’nde doktora çalışmalarına devam eden Özgür Kaya ve araştırmacılar, glokom hastalığı öncesinde hastanın göz içi tansiyonunun seyrini takip etmeyi amaçlayan GlakoLens‘i geliştirdi.
GlakoLens, patentli teknolojiye dayalı yenilikçi biyosensörler geliştiren bir tıbbi cihaz şirketidir; bunlardan birincisi, invaziv olmayan sürekli bir oküler basınç (GİB) izleme cihazıdır.
GlakoLens, 2017 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nden, biyosensörler, entegre devreler, MEMS ve elektro-optik sistemler üzerine araştırmalar yapan üç seçkin akademisyen tarafından teknolojik bir parça olarak kuruldu. On yıldan uzun bir süredir birlikte çalışıyorlar ve birkaç uluslararası işbirliğine dayalı Ar-Ge projesini başarıyla tamamladılar.
Glokom ve Oküler Hipertansiyon nedir?
Glokom ,kalıcı tedavisi olmayan kronik bir durumdur ve körlüğün ikinci önde gelen nedenidir. Glokom, sosyal yaşamlarını ve bağımsızlıklarını etkileyen hastaların yaşam kalitesini düşürür. İşgücü kaybına neden olur ve sosyal sistemler üzerinde ağır bir ekonomik yük oluşturur. Etkilenen kişilerin% 50’si glokomdan muzdarip olduklarının farkında değildir. En belirgin ve gizli formu, yani açık açılı glokomdur.
Oküler hipertansiyon, yüksek göz içi basıncının (GİB) fizyolojik durumudur. Gözün arka odasındaki siliyer cisim, sıvıyı “sulu mizah” üretir. Üretilen sulu mizah, trabeküler ağ örgüsünden kan dolaşımına boşaltılır. Trabeküler ağ örgüsündeki drenaj sulu mizah üretimine ayak uyduramazsa, GİB artmaya başlar. Açık açılı glokomun en belirgin risk faktörü olan oküler hipertansiyon, düzenli göz içi basıncı (GİB) ölçümleriyle gözlenebilir. Uzun süre boyunca oküler hipertansiyonun (yüksek GİB) varlığı, bazı durumlarda optik sinir hasarına ve kalıcı görme kaybına (glokom) yol açar.
Hastanın göz içi tansiyonunun seyrini takip etmeyi amaçlayan GlakoLens’i tasarlayan araştırmacılar biri olan doktora çalışmalarına devam eden araştırmacı Özgür Kaya’ya GlakoLens hakkında birkaç soru yönelttik.
1) 2017 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde kurulan GlakoLens şuan hangi aşamada yer almaktadır?
“Şu anda ürün geliştirme aşamasındayız. İlk kontak lens prototipimizi ürettik. Okuma devresinin ilk prototipini de Nisan ayı içinde tamamlayacağız. Ardından bu yaz içinde hayvan çalışmalarına geçeceğiz.”
2) GlakoLens dışında başka projeleriniz de olacak mı ve bu projeler hakkında bilgi verir misiniz?
“Şirketimiz öncelikle göz içi basıncı takip sistemini geliştirerek piyasaya sunmayı hedeflemektedir. Ardından bu sistemin temelinde olan sensör teknolojimizin kullanılabileceği diğer sağlık alanlarına odaklanmayı planlıyoruz. Ayrıca GlakoLens’ten bağımsız olarak, şirketimizin kurucu ortakları akademisyen olduklarından aynı zamanda mikro-elektronik, MEMS, opto-elektronik, biyomedikal alanlarında bilimsel araştırma projeleri sürdürmektedirler.”
“Amacımız glokomu teşhis etmek değil, ortaya çıkışını önlemek!”
Glokomun yavaş gelişmesi nedeniyle hastanın sorunun farkına varamadığını ve zamanla görüş alanının daraldığını belirten araştırmacılar, Boğaz İçi Üniversitesinin röportajında verdikleri bilgi doğrultusunda;
“Baskıya maruz kalan sinir hücreleri ölmeye başladığında artık geri dönüş mümkün değil. Glokomun seyri ilaç ile kontrol altına alınamazsa cerrahi müdahale gerekiyor. Fakat bir süre sonra göz tansiyonun düşürülmesi için açılan kanal kapanıyor ve tansiyon tekrar yükselebiliyor. Glokom bu yüzden kronik bir rahatsızlık, hastanın sürekli takip altında tutulması gerekiyor. Göz tansiyonundaki 24 saatlik değişimlerin gözlemlenebilmesi doktorlara hastanın durumuyla ilgili şimdiye kadar sahip olmadıkları kalitede bilgi sağlayacak. Amacımız tasarladığımız cihaz ile glokomun ilerlemesine fırsat tanımamak”
“GlakoLens, ‘önleyici hekimlik’te de örnek olacak”
Prof. Dr. Arda Deniz Yalçınkaya, GlakoLens’in gelecekteki çalışmaları arasında yara iyileşmesini ve enfeksiyon durumunu takip eden akıllı yara bantları olabileceğini, Hürriyet’e verdiği röportaj da belirtmiştir.
Son olarak; Özgür Kaya’ya bize verdiği bilgiler ve kaynaklar için teşekkür ederiz kendisinin ve takım arkadaşlarının başarılarının devamını diliyoruz.
Kaynaklar
- https://glakolens.com/
- http://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/bogazici-universitesinden-glokoma-dur-diyen-teknoloji-41146323
- https://haberler.boun.edu.tr/tr/haber/bogazici-nden-glokoma-dur-diyen-teknoloji
- https://spinoff.com/glakolens
- http://www.gormekguzeldir.com/sayfa/37/glokom-nedir-ve-belirtileri-nelerdir
