Sintigrafi Nedir?

Nükleer Tıp bölümünde yapılan görüntüleme işlemine verilen isimdir. Bu işlem için, hastalara çeşitli yollarla (enjeksiyon veya ağızdan) çok düşük miktarda radyoaktif (radyasyon yayan) ilaç verilir ve daha sonra gama kamera denilen cihaz ile organların 2 veya 3 boyutlu görüntüleri alınır. Görüntüler, özel bilgisayar programları yardımıyla işlenerek organların kanlanması, işlevi, yapısı hem görsel hem de rakamsal olarak değerlendirilir. Böylelikle, hastalıkların erken dönemde tanısı, süreci ve tedaviye yanıtının değerlendirilmesi kolayca, güvenilir, ağrısız olarak gerçekleştirilmiş olur.

Nükleer tıpta yapılan sintigrafik görüntülemede, vücut içine verilen radyofarmasötiklerden yayılan gama ışınları, dışarıdan özel deteksiyon sistemleri ile tespit edilerek görüntü oluşturulur. Bu tarz görüntülemeye aynı zamanda “emisyon görüntüleme” de denir.

Emisyon görüntülemede vücut içindeki radyoaktivitenin , yarı ömürle ifade edilen , kontrol edilemez bozunması söz konusudur. Bu nedenle emisyon görüntülemede hastaya kısıtlı miktarda radyoaktivite verebilmekte ve bu da elde edilen görüntü rezolüsyonun (çözünürlük) sınırlı olmasına neden olmaktadır.

Sintigrafik Görüntüleme Teknikleri

• Statik görüntüleme: Hastaya radyofarmasötik enjeksiyonu yapıldıktan ve radyofarmasötiğin hedef organ veya dokuda lokalize olması için gerekli süre (örneğin, kemik sintigrafisinde yaklaşık 3 saat) geçtikten sonra vücudun belirli bir bölgesinden yapılan sintigrafik görüntülemedir. Görüntüleme belirli bir süre ya da sayıma ulaşınca sonlandırılabilir. Statik böbrek sintigrafisi (DMSA), akciğer perfüzyon sintigrafisi veya kemik sintigrafisin de alınan statik görüntüler örnek olarak verilebilir.

• Dinamik görüntüleme: Hastaya radyofarmasötik uygulamasının hemen ardından kamera altında radyofarmasötiğin zaman içersinde ilgili vücut alanındaki seyrini görüntülemek amacıyla yapılan ardışık görüntüleme biçimidir. Radyofarmasötiğin uygulama şekline göre belirli bir organ veya dokudan transit geçişi ya da organ ve dokunun kanlanması hakkında fonksiyonel bilgiler sağlar. Dinamik böbrek sintigrafisi, özofagus transit zamanı, gastrointestinal kanama yeri tayini, üç fazlı kemik sintigrafisi gibi sintgirafik görüntüleme yöntemleri dinamik teknik ile yapılıyor.

• Tüm vücut görüntüleme:  Dedektörlerin vücudun uzun ekseni boyunca hareket ederek tek düzlemde ilgi alanından görüntü toplamasını ifade eder. Sintigrafik görüntülemenin tüm vücut yapılabilmesi konvansiyonel görüntüleme yöntemleri arasında önemli bir avantajıdır. Tüm vucut kemik sintigrafisi ve tüm vücut iyot tarama sintigrafisi örnek olarak verilebilir.

• Tomografik (SPECT ve PET) görüntüleme: Modern gama kameralar ile planar (iki boyutlu) yapılabilen görüntülemenin yanı sıra tomografik görüntüleme tekniği ile SPECT görüntüleri de elde edilebilir. Bu işlem için dedektörün hasta etrafında dönmesi ve her bir dönüş açısında veri toplaması gereklidir. Toplanan projeksiyon görüntülerinin işlemden geçirilmesi ile transaksiyel, koronal ve sagital kesitlerde tomografik görüntüler oluşturulur. Myokard ve beyin perfüzyon sintigrafileri gibi rutin olarak SPECT görüntüleme yapılan sintigrafik tetkiklerin yanısıra günümüzde birçok sintigrafik incelemede duyarlılığı artırmak amacıyla tamamlayıcı SPECT görüntülemeye başvurulmaktadır.

Hibrid görüntüleme:  fonksiyonel ve anatomik bilgileri bir arada değerlendirme imkanı sağlamaktadır. Modern bir nükleer tıp teknolojisi olarak günümüzde kullanılmaktadır. İki ayrı görüntüleme cihazının bir araya getirilmesiyle oluşan PET/CT ve SPECT/CT cihazlarında aynı anda PET veya SPECT görüntülemenin yanı sıra CT görüntüleri de oluşturulabilmektedir. Bu görüntüleme sistemlerinde fonksiyonel görüntüleme ile eş zamanlı elde edilen düşük doz CT görüntüleri sayesinde lezyonların anatomik lokalizasyonu doğru bir şekilde belirleniyor ve her organın yoğunluğuna göre ayrı bir atenuasyon düzeltmesi yapılır. PET kameraların MR görüntüleme üniteleri ile kombine edildiği PET/MR cihazları da kullanıma sunulmuş olup fonksiyonel ve anatomik bilgileri bir arada sunan bu hibrid cihazlar sayesinde nükleer tıp da tanısal görüntülemenin duyarlılık ve özgüllüğü giderek artmaktadır.

KAYNAKLAR

1. Nükleer Tıp Ders Kitabı : Prof. Dr. Işık ADALET – Prof. Dr. Ayşe MUDUN – Prof. Dr. Seher Nilgün ÜNAL – Doç. Dr. Cüneyt TÜRKMEN – İstanbul – 2012
2. https://blog.cincinnatichildrens.org/radiology/hybrid-imaging/
3. http://nukleusgoruntuleme.com/bobrek-sintigrafisi-renal-sintigrafi.html
4. http://www.tiroidcerrahisi.net/sayfa.asp?kod=alt144